MỤC TIÊU BESS TRONG QUY HOẠCH ĐIỆN 8 SỬA ĐỔI – THỊ TRƯỜNG 10.000 MW ĐANG MỞ RA

Từ 300 MW lên hơn 10.000 MW – bước ngoặt thị trường BESS

Quy hoạch điện VIII (PDP8) sửa đổi, công bố chính thức vào năm 2023 bởi Bộ Công Thương Việt Nam, đã đưa ra một loạt điều chỉnh quan trọng về phát triển nguồn điện và hạ tầng lưu trữ năng lượng. Trong đó, mục tiêu phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS) là điểm nhấn: từ 300 MW trong bản dự thảo ban đầu lên hơn 10.000 MW đến năm 2030.

Đây không chỉ là sự thay đổi về con số mà còn phản ánh sự chuyển hướng chiến lược: Việt Nam đang chuẩn bị cho một hệ thống điện có tỷ trọng năng lượng tái tạo cao và nhu cầu ổn định lưới lớn hơn bao giờ hết.

Sự thay đổi mục tiêu BESS trong PDP8 sửa đổi

1. Mục tiêu cũ 300 MW: chưa đủ cho nhu cầu tăng trưởng

Trong dự thảo PDP8 trước đây, BESS chỉ được đặt mục tiêu khoảng 300 MW đến năm 2030 – một con số phù hợp giai đoạn thử nghiệm nhưng chưa đáp ứng yêu cầu tích hợp hàng chục GW năng lượng tái tạo.

2. Mục tiêu mới >10.000 MW: quy mô khổng lồ

Bản PDP8 sửa đổi nâng mục tiêu lên hơn 10.000 MW lưu trữ năng lượng vào năm 2030. Con số này tương đương với công suất của nhiều nhà máy nhiệt điện lớn cộng lại, báo hiệu một thị trường BESS container hóa đầy tiềm năng.

Nguyên nhân tăng mạnh công suất BESS

Tỷ trọng năng lượng tái tạo cao

• Điện mặt trời và điện gió đã vượt hơn 20 GW công suất lắp đặt tính đến cuối 2022【Nguồn: EVN 2023】.
  
• Nguồn điện này biến động theo thời tiết, cần BESS để ổn định.

Giảm cắt giảm công suất (curtailment)

• Theo EVN, nhiều nhà máy năng lượng tái tạo ở Ninh Thuận, Bình Thuận từng phải giảm phát do lưới quá tải [Chưa xác minh – chưa có số liệu cụ thể].
  
• BESS cho phép lưu điện dư và xả giờ cao điểm.

Hướng tới Net-Zero 2050

• BESS giúp giảm phụ thuộc vào peaker plants chạy dầu/khí, giảm phát thải.

Yêu cầu tích hợp BESS tối thiểu 10% công suất – cơ hội chắc chắn

Theo PDP8 sửa đổi, các dự án điện mặt trời tập trung mới phải tích hợp hệ thống lưu trữ có dung lượng tối thiểu 10% công suất trong 2 giờ

Điều này tạo ra một nhu cầu thị trường có thể dự báo: ví dụ một dự án điện mặt trời 100 MW sẽ cần ít nhất 10 MW BESS/2 giờ. Các nhà sản xuất và nhà đầu tư container BESS có thể dựa vào quy định này để lập kế hoạch dài hạn.

Tác động tới doanh nghiệp và nhà đầu tư BESS

1. Quy mô thị trường khổng lồ

• 10.000 MW BESS đến 2030 tương đương hàng tỷ USD đầu tư thiết bị, xây dựng, vận hành.
  
• Mở ra cơ hội cho nhà sản xuất container BESS tại Việt Nam để thay thế nhập khẩu.
  

2. Nhu cầu tiêu chuẩn quốc tế

• Doanh nghiệp phải đáp ứng UL9540/UL9540A, IEC62933, NFPA855, CSC container để được chấp nhận trong các dự án có vốn nước ngoài hoặc xuất khẩu.
  

3. Cơ hội dịch vụ phụ trợ và thị trường điện cạnh tranh

• BESS có thể cung cấp dịch vụ điều tần, dự phòng công suất cho EVN (ancillary services).
  
• BESS có thể tham gia thị trường điện cạnh tranh, bán điện giờ cao điểm
  

4. Mô hình cho thuê BESS

Doanh nghiệp có thể đầu tư BESS để cho thuê lại cho dự án điện mặt trời mới, giúp giảm chi phí ban đầu cho chủ đầu tư.

Các tiêu chuẩn kỹ thuật & chứng nhận bắt buộc

Case Study quốc tế

Úc (Hornsdale Power Reserve):

• Hệ thống BESS container hóa lớn nhất thế giới đã tiết kiệm ~150 triệu USD chi phí lưới sau 3 năm vận hành .Minh chứng rằng BESS không chỉ là “kho chứa điện” mà còn là công cụ kinh tế quan trọng.

Sự thay đổi từ 300 MW lên hơn 10.000 MW BESS trong Quy hoạch Điện 8 sửa đổi là tín hiệu rõ ràng về một thị trường mới cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Với quy định bắt buộc tích hợp 10% BESS cho các dự án điện mặt trời mới, nhu cầu đã chuyển từ “tiềm năng” sang “thực tế có thể dự báo”.

Doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các nhà sản xuất container BESS, đang đứng trước cơ hội lịch sử để nâng cao năng lực sản xuất, đạt tiêu chuẩn quốc tế và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị năng lượng sạch. Tuy nhiên, để nắm bắt cơ hội này, họ cần đầu tư vào công nghệ, chứng nhận quốc tế và mô hình kinh doanh linh hoạt như dịch vụ phụ trợ hay cho thuê BESS.