Công nghệ lưu trữ năng lượng pin (BESS) không còn là một khái niệm lý thuyết xa vời tại Việt Nam. Trong những năm gần đây, thị trường đã chứng kiến những bước đi tiên phong mạnh mẽ, từ các dự án thí điểm quy mô lớn của ngành điện đến các ứng dụng thương mại và đầu tư vào sản xuất trong nước.
Việc nhìn lại những dự án đi đầu này không chỉ cung cấp những bài học kinh nghiệm quý báu mà còn vẽ nên một bức tranh rõ nét về tương lai đầy tiềm năng của ngành lưu trữ năng lượng tại Việt Nam.
1. Case Study Thương mại: Vinpearl Nha Trang
- Dự án: Tháng 12 năm 2024, VinFast Energy, Marubeni và Vinpearl đã chính thức đưa vào vận hành thương mại hệ thống BESS tại khu nghỉ dưỡng Vinpearl trên đảo Hòn Tre, Nha Trang.
- Quy mô: Hệ thống có dung lượng lưu trữ 3.7 MWh, được nghiên cứu, phát triển và sản xuất bởi VinFast Energy.
- Mục tiêu & Bài học:
- Tối ưu chi phí: Ứng dụng chính của dự án là giảm chi phí điện bằng cách lưu trữ năng lượng vào giờ thấp điểm và sử dụng vào giờ cao điểm, giảm áp lực cho lưới điện.
- Mô hình kinh doanh mới: Dự án tiên phong cho mô hình hợp tác ba bên, nơi người dùng cuối (Vinpearl) được hưởng lợi từ BESS mà không cần bỏ chi phí đầu tư ban đầu.
- Nền tảng cho năng lượng tái tạo: Hệ thống BESS đóng vai trò then chốt, hỗ trợ Vinpearl tích hợp thêm các hệ thống điện mặt trời trong tương lai, hướng tới phát triển bền vững.
Dự án hệ thống BESS tại khu nghỉ dưỡng Vinpearl trên đảo Hòn Tre, Nha Trang (ảnh: sưu tầm)
2. Case Study Quy mô Lưới điện: Dự án Thí điểm của EVN
- Dự án: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã được phê duyệt để triển khai dự án BESS thí điểm đầu tiên với quy mô 50 MW / 50 MWh.
- Hợp tác quốc tế: Dự án có sự hợp tác và hỗ trợ từ các tổ chức lớn như Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Viện Rocky Mountain (RMI) và Liên minh Năng lượng Toàn cầu vì Con người và Hành tinh (GEAPP).
- Mục tiêu & Bài học:
- Thu thập dữ liệu thực tế: Mục tiêu cốt lõi là thu thập các dữ liệu và hiểu biết thực tế về cách BESS vận hành trong hệ thống điện Việt Nam.
- Xây dựng khung pháp lý: Những hiểu biết từ dự án thí điểm sẽ là cơ sở quan trọng để cải cách khung pháp lý, xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật và thiết kế các cơ chế đầu tư, tháo gỡ các rào cản hiện tại cho việc triển khai BESS trên diện rộng.
- Chuẩn bị cho tương lai: Dự án là một bước đi chiến lược, chuẩn bị cho hạ tầng lưới điện Việt Nam sẵn sàng tích hợp một tỷ trọng lớn năng lượng tái tạo theo mục tiêu của Quy hoạch điện 8.
3. Case Study Sản xuất: Nhà máy BESS của Stavian Group
- Dự án: Tập đoàn Stavian đã công bố đầu tư vào dự án phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng pin tại khu phức hợp Stavian ở Hưng Yên.
- Quy mô: Giai đoạn I của dự án có vốn đầu tư 22 triệu USD trên diện tích hơn 5 hecta, là kết quả của liên doanh giữa Stavian Energy Solutions và Juhang Energy Technology (Singapore).
- Mục tiêu & Bài học:
- Hình thành chuỗi cung ứng nội địa: Đây là một trong những dự án tiên phong đầu tư vào sản xuất BESS ngay tại Việt Nam, cho thấy sự hình thành của một chuỗi cung ứng nội địa, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.
- Đón đầu xu hướng: Khoản đầu tư này cho thấy niềm tin của các doanh nghiệp lớn vào tiềm năng của thị trường BESS, đặc biệt khi các khung pháp lý về điện mặt trời tự sản tự tiêu và cơ chế DPPA đang được hoàn thiện.
- Tiềm năng “Made in Vietnam”: Dự án dự kiến ra mắt sản phẩm đầu tiên vào cuối quý 3 năm 2025, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu, khẳng định năng lực sản xuất của Việt Nam.
4. Case Study Tòa nhà Thông minh: PECC2 Innovation Hub
- Dự án: Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Điện 2 (PECC2) đã lắp đặt hệ thống BESS tại tòa nhà Innovation Hub ở TP. Hồ Chí Minh.
- Quy mô: Hệ thống có công suất 750 kW.
- Mục tiêu & Bài học:
- Ứng dụng thực tế trong tòa nhà thương mại: Dự án là một ví dụ điển hình về cách BESS được sử dụng để ổn định lưới điện và giảm chi phí cho một tòa nhà văn phòng hiện đại.
- Mô hình Micro-grid: Hệ thống BESS là một phần của một lưới điện nhỏ (micro-grid) cục bộ, có thể hoạt động độc lập hoặc kết nối với lưới điện chính, thể hiện một mô hình năng lượng linh hoạt và bền vững cho các đô thị.
Tương lai của BESS tại Việt Nam: Những dự án tiên phong này chỉ là bước khởi đầu. Với các mục tiêu đầy tham vọng trong Quy hoạch điện 8 sửa đổi, hướng tới hàng chục nghìn MW công suất lưu trữ vào năm 2030, thị trường BESS tại Việt Nam được dự báo sẽ có sự tăng trưởng bùng nổ. Các bài học từ những dự án đi đầu sẽ là nền tảng vững chắc để các nhà đầu tư và doanh nghiệp tự tin bước vào một trong những lĩnh vực năng lượng tiềm năng nhất của thập kỷ.
